Pieczywo

Chleb razowy, domowy, powszedni... Tu nie ma żartów, według dietetyków pieczywo powinno być istotnym elementem naszej diety. Jest źródłem węglowodanów złożonych, odżywiających nasz mózg, błonnika, witamin i minerałów. Chleb na zakwasie zawiera również kwas mlekowy, który poprawia metabolizm. W Pora na Pola znajdziecie wyłącznie prawdziwie domowe chleby, wypiekane w tradycyjny sposób przez lokalnych producentów. Wszystkie świeże, pyszne i sycące.

Pieczywo

Nie znajdziemy chyba bardziej tradycyjnego produktu spożywczego niż domowy chleb. Wzmianki na temat pieczywa można odnaleźć już w najstarszych tekstach kultury, stworzonych kilkanaście tysięcy lat temu. Choć przez tysiąclecia przyjmował różne formy, zawsze stanowił podstawowy składnik diety. Chleb odgrywał rolę kultową, kulturową i symboliczną, był przedmiotem ogromnego szacunku i synonimem owoców pracy ludzkich rąk.

W dzisiejszych czasach spada spożycie jasnego chleba pszennego, do którego przyzwyczaiła nas współczesna europejska kultura. Uznajemy tradycyjny chleb za miły powrót do czasów dzieciństwa, jemy go okazjonalnie. Szukamy zdrowszych zamienników, co z perspektywy dietetycznej jest zmianą korzystną.

Mimo że produkty zbożowe, według najnowszych badań, ustąpiły miejsca w podstawie piramidy żywieniowej owocom i warzywom, nadal znajdują się w jej niskich partiach. Nie powinniśmy więc absolutnie z nich rezygnować, co więcej, w dalszym ciągu powinny być znaczącym elementem diety. Ważne jest jednak, aby wybierać pieczywo z pełnego ziarna, bo właśnie takie zawiera najwięcej składników odżywczych. Dodatkowo charakteryzuje się stosunkowo niskim indeksem glikemicznym, istotnym w profilaktyce otyłości.

Chleb domowy

Domowy chleb daje nam pewność, że spożywamy zdrowy produkt, bez sztucznych spulchniaczy i konserwantów. Jest źródłem niezbędnych dla funkcjonowania mózgu węglowodanów złożonych (skrobi) i kwasu glutaminowego, a także wysokiej jakości białka i błonnika pokarmowego. Zalecana przez WHO porcja pieczywa pozwala dostarczyć nawet do 30% dziennego zapotrzebowania na żelazo, cynk, magnez i miedź, i 60% zapotrzebowania na mangan.

Oprócz tego domowy chleb jest znacznie trwalszy, lepiej się przechowuje. Jeśli poleży zbyt długo, nawet w lodówce, nie pleśnieje, jak to zwykle bywa z pieczywem produkowanym na szeroką skalę, a jedynie wysycha. Czerstwe pieczywo dalej jest dobre, można spokojnie je zjeść lub przerobić na grzanki.

Chleb na zakwasie

Można wręcz powiedzieć, że bez zakwasu nie byłoby prawdziwego domowego chleba. Jest absolutnie podstawowym składnikiem, jeśli chcemy wypiekać dobrej jakości pieczywo, bogate w substancje odżywcze. Można wyprodukować go z każdego typu mąki, nie tylko z tradycyjnych zbóż glutenowych, ale również ryżowej czy kukurydzianej. Do jego wykonania potrzebujemy jedynie wody i mąki. W wyparzonym słoiku łączymy je, słoik nakrywamy ściereczką i umieszczamy w ciepłym miejscu (ok. 25-30°C) na kilka dni, codziennie dokarmiając powstający zakwas nową porcją mieszanki.

Chleb na zakwasie charakteryzuje się szczególnymi właściwościami prozdrowotnymi. Podczas procesu fermentacji w zakwasie powstaje między innymi kwas mlekowy, który pozytywnie wpływa na trawienie, reguluje pH w żołądku i jelitach, a także uzupełnia naturalną florę bakteryjną układu pokarmowego. Drugą korzyścią z jedzenia chleba na zakwasie jest bez wątpienia o wiele większa, niż w przypadku pieczywa wypiekanego na drożdżach, ilość witamin i minerałów w gotowym produkcie i lepsza ich przyswajalność. To również zasługa procesu fermentacji.

Chleb - rodzaje

Chleb żytni

Ten rodzaj produktu to jeden z najzdrowszych rodzajów pieczywa, szczególnie ten wytwarzany na naturalnym zakwasie. Chleb żytni jest źródłem złożonych węglowodanów, które stanowią paliwo dla naszego układu nerwowego – z nich czerpiemy energię, by myśleć, uczyć się i pracować. Stopniowo uwalniają się one do krwi, dając poczucie sytości na długi czas i sprawiając, że chleb żytni na wyjątkowo niski indeks glikemiczny. Warto go jeść także dlatego, że dostarcza całego kompleksu witamin (z grupy B) oraz takich minerałów, jak żelazo, potas, wapń, magnez, fosfor, mangan i cynk.

Chleb orkiszowy

Orkisz to odmiana pszenicy, która dopiero od niedawna odzyskuje popularność, przez co jest to zboże praktycznie niezmodyfikowane. Chleb orkiszowy ma więcej białka, składającego się z innych aminokwasów niż w tradycyjnym pszennym pieczywie. Jednym z nich jest lizyna, której niedobór może być odpowiedzialny za przewlekłe zmęczenie i rozdrażnienie, problemy z koncentracją, a nawet odwapnienie kości. Powinniśmy więc jeść lizynę – niezbędne do właściwego funkcjonowania organizmu białko!

Wysoka zawartość witamin, manganu, fosforu, wapnia i cynku, żelaza czy magnezu oraz oczywiście obecność błonnika sprawiają, że chleb orkiszowy jest zdrowym wypiekiem, który pozytywnie wpływa na pracę serca, obniża cholesterol i poprawia odporność.

Chleb razowy

Chleb razowy wypiekany jest z ziaren, które mielone były tylko raz, stąd też jego nazwa. Mąka razowa jest grubsza i zawiera trzy razy więcej witamin, minerałów i błonnika niż pszenna. Pieczywo z takiej mąki jest ciemniejsze. Barwa prawdziwego chleba razowego wynika z użycia mąki typu 2000, wytwarzanej z pełnego ziarna (razem z otoczką). Producenci często fałszują pieczywo pszenne, zabarwiając je karmelem i sprzedając jako razowe, dlatego w sklepie dobrze jest zwracać uwagę na skład produktu.

Chleb pełnoziarnisty

Pełnoziarnisty chleb to najcenniejszy pod względem właściwości zdrowotnych rodzaj pieczywa. Może być wypiekany z pszenicy, żyta lub innych zbóż. Tak samo, jak razowy, jest wytwarzany z mąki powstającej z całych ziaren, czyli bielma, kiełka i łuski, jednak zawiera jeszcze więcej drogocennych związków. Warto wiedzieć, że o ich zawartości świadczy oznaczenie typu mąki. Im wyższa liczba oznaczająca typ, tym więcej składników odżywczych z ziaren w niej pozostaje – chleb pełnoziarnisty powstaje z mąki typu 3000.

Chleb pełnoziarnisty zawiera znaczną ilość otrąb, będących źródłem błonnika, cynku, magnezu i witamin z grupy B. Domowy chleb tego typu wypieka się na zakwasie, co czyni go jeszcze bardziej wartościowym.

Chleb bezglutenowy

Osoby z celiakią, nietolerancją lub alergią na gluten nie muszą całkowicie rezygnować z pieczywa. Chleb bezglutenowy można piec z różnych zbóż, wykorzystując do tego również niezawierający glutenu zakwas – najczęściej wykonany z tego samego typu mąki. Dobrymi przykładami mogą być bezglutenowy chleb ryżowy, gryczany lub kukurydziany. Jakie mają właściwości?

Chleb ryżowy

Wypiekany z mąki ryżowej na takim samym zakwasie, chleb ryżowy jest delikatny w smaku i lekkostrawny, a jednocześnie sycący. Pieczywo takie nie jest łatwo dostępne, najczęściej znajdziemy je u małych, lokalnych producentów, wytwarzających domowy chleb bez konserwantów i polepszaczy. Wyglądem może trochę przypominać wypieki pszenne – ma bardzo jasną barwę, różni się jednak wartością odżywczą – dobry ryżowy wypiek to chleb bezglutenowy, zawierający duże ilości błonnika, witaminy E oraz tych z grupy B, potasu, sodu, wapnia czy magnezu. Chleb ryżowy powinien więc znaleźć się nie tylko w diecie osób, które nie mogą spożywać glutenu. Dla każdego, kto chce zdrowo się odżywiać, będzie świetnym urozmaiceniem chleba żytniego.

Chleb gryczany

Chleb gryczany możemy jeść do woli. Zawiera dużą ilość białka, w związku z czym stanowi dobre źródło aminokwasów, które obniżają zły, jednocześnie podwyższając tzw. dobry cholesterol. Węglowodany złożone w gryczanym pieczywie powoli uwalniają się do krwi, co równa się niskiemu indeksowi glikemicznemu. Znajdziemy w nim również fenopirynę, która poprawia działanie insuliny, dzięki czemu polecane jest ono w diecie odchudzającej i przy insulinooporności. Dodatkowo chleb gryczany to aż 6% błonnika pokarmowego, witaminy, składniki mineralne i flawonoidy.

Chleb kukurydziany

Chleb kukurydziany jest pyszny i wilgotny. Choć mało popularny, ze względu na swoje właściwości prozdrowotne od czasu do czasu powinien znaleźć się na naszych stołach. Co prawda charakteryzuje się średnim indeksem glikemicznym, nie powinien być więc pierwszym wyborem dla osób zmagających się z cukrzycą, może natomiast stanowić świetne urozmaicenie diety bezglutenowej. Mąka produkowana z wysuszonych, dojrzałych kolb kukurydzy działa antyutleniająco, a więc zmniejsza oddziaływanie wolnych rodników. Chleb kukurydziany zawiera beta-karoten, który ma pozytywny wpływ na wzrok, a dzięki obecności kompleksu witamin oraz żelaza, selenu, fosforu i magnezu usprawnia pracę serca, chroni wątrobę, zapobiega anemii i podnosi odporność.