Wiejskie mleko i ekologiczne wyroby z mleka
Przez tysiąclecia ludzie stworzyli szeroką gamę wyrobów z mleka zwierzęcego, takich jak masło, śmietany czy jogurty. Zdolność do trawienia mleka pochodzącego od innych gatunków pojawiła się u człowieka dopiero około 7,5 tys. lat temu, dlatego wcześniej korzystano jedynie z lepiej przyswajalnych jego przetworów. Otrzymywane od dawien dawna mleko wiejskie i wytwarzane z niego ekologiczne jogurty i śmietany są w dalszym ciągu istotnym elementem diety. W czasach rozwoju przemysłu i chęci minimalizowania kosztów produkcji na rynku pojawiły się wyroby mocno modyfikowane, a dodatkowo konserwowane w celu zwiększenia ich trwałości. Jednak wciąż za najbardziej wartościowe uważa się wyroby powstające z mleka, które pozyskuje się od tradycyjnie hodowanego bydła, kóz i owiec. Ekologiczne mleko, wiejskie śmietany i jogurty oraz prawdziwe masło nie są jednak łatwo dostępne, szczególnie w dużych miastach. Nie każdy z nas ma możliwość zakupu ich bezpośrednio od rolnika. Na szczęście jesteśmy my. W Pora na Pola dostarczamy swojskie mleko i naturalne wyroby od zaufanych, sprawdzonych rolników, wprost od Wasze drzwi. Swojskie mleko - dostępne rodzaje
U ludzi pierwotna nietolerancja laktozy występuje również współcześnie. Co ciekawe, odsetek dotkniętych nią osób w danym społeczeństwie różni się w zależności od położenia geograficznego. W samej tylko Europie rozpiętość ta wynosi od 2% w krajach skandynawskich do aż 71% na Sycylii.1 Ma to związek z przystosowaniem do diety, jaka przez tysiąclecia dominowała w danym regionie. Na szczęśliwców, którzy mogą raczyć się wiejskim mlekiem, czeka prawdziwa uczta dla podniebienia. Naturalne mleko od krowy lub mleko kozie, zwierząt chowanych w sposób tradycyjny, karmionych tylko ekologicznymi paszami stosowanymi przez zaangażowanych hodowców dla zdrowia zwierząt, charakteryzuje się wyjątkowym smakiem, który znamy z dzieciństwa. Pod względem fizykochemicznym mleko jest produktem niezwykłym. Łączy w sobie cechy roztworu laktozy z zawieszoną w nim kazeiną oraz emulsji typu tłuszcz w wodzie. W wiejskim mleku, poza wymienionymi składnikami, znajdziemy białko, składniki mineralne, takie jak magnez, potas i dużą ilość wapnia, oraz niezbędne człowiekowi witaminy ADEK i z grupy B.2 Mleko krowie
Można powiedzieć, że jest to mleko podstawowe, najbardziej rozpowszechnione, bo stanowiące aż 90% całkowitej światowej produkcji. Ekologiczne mleko od krowy ma inne wartości, niż to, które znajdziemy na sklepowych półkach, przede wszystkim jest bardziej tłuste. Zawartość poszczególnych składników odżywczych jest też zależna od diety zwierzęcia, dlatego podaje się przybliżone dane – dokładne informacje można uzyskać jedynie, wykonując badania każdej porcji mleka. Uśredniając, 100 ml swojskiego mleka krowiego ma około 77 kcal, zawartość tłuszczu w granicach 4-5,5 %, 4,7 g węglowodanów i 3,2 g białka. Mleko kozie
Mleko kozie pochodzące ze współczesnych hodowli ma skład podobny do jego krowiego odpowiednika. Znajdziemy w nim jednak więcej korzystnych dla naszego metabolizmu aminokwasów siarkowych, a także białek serwatkowych. Te ostatnie wykazują pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Warto wspomnieć chociażby o ich działaniu antyutleniającym (tym samym zapobiegającym nowotworom), przeciwwirusowym i antybakteryjnym. Białka serwatkowe wzmacniają odporność, pomagają w transporcie substancji odżywczych i zachowaniu właściwej flory jelitowej.3 Kozie mleko jest łatwiej przyswajalne niż krowie, ponieważ jego białka są szybciej trawione przez enzymy w naszym przewodzie pokarmowym. Z tego powodu osoby borykające się z łagodną nietolerancją laktozy mogą spróbować wprowadzić mleko kozie do swojej diety. Wiejskie kozie mleko zawiera od 3 do nawet 6,5% tłuszczu, a więc jest bardziej kaloryczne niż to pochodzące z przemysłowych hodowli4. Jednocześnie jest smaczniejsze i bogatsze w naturalne substancje odżywcze. Jogurty ekologiczne
Jogurt znany jest od starożytności. Wytwarzany jest z mleka poddawanego procesowi fermentacji pod wpływem symbiotycznych kultur bakterii Streptococcus thermofphilus i Lactobacillus delbrueckii subspecies bulgaricus. Ze względu na swoje prozdrowotne właściwości sprzedawany był niegdyś w aptekach jako lek. Dzięki zawartości kwasu mlekowego stanowi naturalny probiotyk, i jako taki polecany jest osobom będącym w trakcie antybiotykoterapii, ponieważ pomaga odbudować właściwą florę bakteryjną układu pokarmowego. Regularne spożywanie wiejskich jogurtów zapobiega zaparciom i biegunkom, wzmacnia odporność i obniża cholesterol, a nawet poprawia wchłanianie żelaza. Naturalne jogurty możemy wykorzystywać do sałatek i zagęszczania zup i sosów – jako lżejszy odpowiednik majonezu czy śmietany, oraz do przygotowywania zdrowych koktajli z owocami lub warzywami. Jogurty krowie
Prawdziwie naturalny jogurt składa się wyłącznie z mleka i bakterii kwasu mlekowego. Taki właśnie swojski jogurt krowi znajdziecie w ofercie Pora na Pola. Pochodzący z Farmy Mlecznej Państwa Michalak jogurt wytwarzany jest ręcznie, z pasteryzowanego mleka pochodzącego od kurpiowskich krów, które karmione są wyłącznie naturalną paszą. Wiejski jogurt jest doskonałym źródłem wapnia, o wiele lepszym nawet, niż mleko, ponieważ zawiera prawie 10% więcej tego składnika. W naturalnym jogurcie znajdziemy białka lepiej przyswajalne, niż te pochodzące z mleka, do 5 razy więcej aminokwasów, oraz 30% mniej laktozy, czyli cukru mlecznego, który jest odpowiedzialny za występowanie nietolerancji i alergii. Za taki stan rzeczy odpowiedzialne są oczywiście procesy fermentacyjne. A to jeszcze nie koniec właściwości prozdrowotnych jogurtu! To także źródło jodu, cynku, potasu i fosforu oraz witamin A i B. Jogurt naturalny ma ok. 60 kcal w 100 gramach (przy zawartości tłuszczu 2%), oraz do 3,5% białka i od 2 do nawet 10% tłuszczu. Jogurty kozie
Wiejski kozi jogurt, który dostarczamy wprost pod Wasze drzwi, jest, podobnie jak inne produkty, wytwarzany ręcznie przez panią Beatę z gospodarstwa rolnego Państwa Michalak, z mleka pochodzącego od kurpiowskich kóz. Ma lekko kwaśny smak, charakterystyczny dla produktów kozich, nie jest on jednak tak intensywny, jak chociażby w przypadku serów, dlatego będzie dobrym rozwiązaniem dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z kozim nabiałem. Zawartość składników odżywczych w jogurcie kozim jest zbliżona do tych w analogicznym wyrobie z mleka krowiego, jednak należy pamiętać, że taki jogurt będzie różnił się składem aminokwasów i białek (spójrz na charakterystykę koziego mleka powyżej). Śmietany
Śmietana jest produktem mlecznym, którego tak naprawdę nie musimy wytwarzać, ponieważ zbiera się sama na powierzchni świeżo wydojonego mleka. Aby ją uzyskać, wystarczy pozostawić surowe mleko w chłodnym miejscu, poczekać, aż wystygnie i zebrać wierzchnią warstwę gotowej śmietany. Ważne jest, aby nie dopuścić w tym czasie do rozpoczęcia procesu fermentacji mleka, ponieważ zamiast śmietany otrzymamy twarożek. Swojska śmietana zawiera podobne ilości białka i wapnia, jak mleko (dlatego może być urozmaiceniem w diecie dzieci, które potrzebują tych składników do budowy mięśni i kości), za to o wiele więcej tłuszczu, co wynika z procesu jej powstawania – na powierzchni mleka zbiera się większość zawartego w nim tłuszczu oraz część białka. Jest źródłem fosforu, witaminy A, pozytywnie wpływającej na wzrok i stan skóry oraz B2, która dodaje energii. Ze względu na wspomnianą zawartość tłuszczu jest to produkt wysokoenergetyczny. Śmietana 12% ma 136 kcal w 100g, 18% - 186 a 30% aż 290 kcal5. Śmietana kremówka
Tego określenia używa się w stosunku do bardzo tłustej śmietany (powyżej 30%), która dzięki swoim szczególnym właściwościom idealnie nadaje się do ciast i deserów – ze względu na dużą ilość tłuszczu bardzo łatwo jest ją ubić. Również śmietana pozyskiwana w sposób tradycyjny, a więc mająca nawet 40% tłuszczu, sprawdzi się w kuchni w tym samym celu, a będzie jeszcze pyszniejsza, bo w pełni naturalna. Przepisy ze śmietaną w tle Swojską śmietanę możemy wykorzystywać w kuchni na setki sposobów. Oczywiście jest idealna do ubijania. Stanowi jeden ze składników półkruchego ciasta. Tłusta i gęsta śmietana będzie też świetnym zagęstnikiem do zup i sosów, który będzie dodatkowo potęgował ich smak – warto pamiętać, że wielu mistrzów kuchni twierdzi, że to właśnie tłuszcz jest nośnikiem smaku. Bardzo często jadamy różne wersje makaronów ze śmietaną, czy to w typowo letniej wersji – z truskawkami, czy też w postaci „podrabianej” carbonary z boczkiem (oryginalna włoska carbonara nie zawiera śmietany ani jogurtu, a jedynie jajko!). Śmietanę wykorzystujemy również jako dodatek do pierogów lub na przykład twarożku. W przypadku tego ostatniego, wymieszanie go z łyżką śmietany sprawi, że twarożek stanie się bardziej kremowy i gładki – a taki sprawdzi się zarówno na kanapkach, jak i do przyrządzenia tradycyjnych wielkopolskich pyr z gzikiem. Prawdziwe masło
Masło jest kolejnym produktem, który kojarzy nam się ze smakami dzieciństwa, w szczególności w połączeniu z gorącym jeszcze, świeżo wypieczonym domowym chlebem. Jest produkowane ze śmietany, najczęściej z mleka krowiego. Tradycyjna metoda wytwarzania masła poleca na ubijaniu śmietany do momentu, aż od maślanki oddzieli się tłuszcz w formie zbitych grudek. Takie masło w pierwotnej postaci przecedza się przez sitko lub gazę i przepłukuje z resztek maślanki (ponieważ jej pozostałości mogę negatywnie wpływać na trwałość masła), a następnie formuje i schładza. Prawdziwe masło jest tak naprawdę skondensowanym tłuszczem i w związku z tym możemy w nim znaleźć witaminy rozpuszczalne właśnie w tłuszczach: A, D i E6. Wartość energetyczna swojskiego masła wynosi około 750 kcal w 100g, może jednak odrobinę się różnić w zależności od partii, ze względu na ręczne wyrabianie i porę roku (a co za tym idzie dietę zwierząt, od których będzie pochodzić mleko). W wiejskim maśle znajduje się 83% tłuszczu i ok. 1% białka i węglowodanów. Przez jakiś czas masło było uznawane za niezdrowe ze względu na wysoką zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych. Dietetycy polecali, aby zamiast niego stosować margarynę. Jednak według ostatnich badań to właśnie masło jest zdrowszym wyborem. Jest tłuszczem względnie lekkostrawnym, a składniki odżywcze w nim zawarte są łatwo przyswajalne. Swojskie masło jest produktem całkowicie naturalnym. Aby masło było zdrowym składnikiem zbilansowanej diety, należy pamiętać, że jest ono tylko jednym ze źródeł tłuszczu i nie może być spożywane w nadmiarze. Ważne jest też, aby nie stosować go do smażenia w wysokiej temperaturze, ponieważ w wyniku tego procesu powstają szkodliwe substancje, mogące powodować powstawanie nowotworów. Masło możemy wykorzystywać natomiast do smażenia np. jajecznicy, najlepiej zawsze stosować jednak jego klarowaną wersje. Masło jest też idealnym składnikiem do przygotowywania wypieków. Ciasta pieczone z dodatkiem wiejskiego masła charakteryzują się treściwszym smakiem.