Jesienne inspiracje na pyszne dania z jabłek

Sezonowość to podstawa każdej dobrej kuchni, szczególnie tej zdrowej – bogatej w owoce i warzywa. Rzucając się w wir kulinarnych pasji, warto kierować się rytmem natury, który jest niezastąpionym doradcą – nie tylko w kwestiach smaku. Okres jesienno-zimowy to czas, w którym gwałtownie spada odporność naszego organizmu, a co za tym idzie, zwiększa się też jego zapotrzebowanie na witaminy i substancje odżywcze. Na ten okres przypada również prawdziwy wysyp owoców, które odpowiadają na te potrzeby – z jabłkami na czele! Poza popularną papierówką, która pełną dojrzałość osiąga już na przełomie lipca i sierpnia, znaczna większość cenionych odmian jabłek pojawia się nieco później. Paulared, Lired, Novamac, Red Wealthy, Kosztela, Freedom, Szampion, Rubin, Lobo czy powszechnie znana Antonówka zwykła – wszystkie należą do gatunków jesiennych, dojrzewających we wrześniu i październiku. Późne odmiany jabłek są dużo bardziej aromatyczne i bogatsze w witaminy oraz dobroczynne kwasy, nie powinno ich więc zabraknąć w naszym menu.

Jesień za pasem, sezon na jabłka można więc uznać za rozpoczęty! Z tej okazji przygotowaliśmy dla Was zestawienie najciekawszych inspiracji na pyszne, szybkie i proste w przygotowaniu smakołyki z wykorzystaniem jesiennych odmian jabłek. Mamy nadzieję, że różnorodność naszych kulinarnych propozycji zachęci Was do korzystania z sezonowych dobrodziejstw natury!

Słodkie klasyki z jabłek

Najbardziej tradycyjne i powszechne jest deserowe podejście do jabłek. W polskich domach najczęściej serwuje się je na słodko, jako owocowy dodatek do ciast, drożdżówek i ciastek. Sekret jabłkowych słodkości tkwi w unikalnym kontraście smaków. Winny i lekko kwaskowaty posmak jabłek doskonale przełamuje słodycz ciasta, dzięki czemu całość tworzy zrównoważoną kompozycję smakową. Desery przyrządzane zgodnie z tą regułą nie są mdłe ani za słodkie – przeciwnie, na tle innych słodyczy wyróżniają się lekkością i świeżym, orzeźwiającym smakiem. Dlatego do przygotowania domowych wypieków należy wybierać odmiany słodko-kwaśne, twarde i soczyste. Najlepszym wyborem będzie jesienna antonówka, rosnąca niegdyś w każdym przydomowym ogrodzie – sekret niezapomnianego smaku babcinych ciast i powideł. Antonówki charakteryzują się wyjątkowo soczystym miąższem, w smaku wyraźnie kwaskowatym oraz mocnym, cukierkowym zapachem, który dodaje wypiekom wyjątkowego aromatu. Najlepiej wybierać owoce w pełni dojrzałe, które rozpoznamy po charakterystycznej słomkowej barwie.

Oto lista obowiązkowych jesiennych deserów z jabłek:

Szarlotka – zdecydowanie najpopularniejsze ciasto z jabłkami. Królowa domowych wypieków, dobra na każdą okazję, szczególnie lubiana przez dzieci i niezastąpiona podczas niedzielnych spotkań rodzinnych. Doskonale smakuje podawana na ciepło, w towarzystwie lodów waniliowych i bitej śmietany. Sposobów na jej przyrządzenie jest całe mnóstwo – ile domów, tyle tradycji. My polecamy przepis Małej Cukierenki, w którym miękka i aromatyczna masa jabłkowa doskonale komponuje się z kruchą bezą cynamonową.

Jabłka w cieście francuskim – świetny pomysł na szybki sezonowy deser, którego przygotowanie nie wymaga specjalnych umiejętności kulinarnych. Gotowe ciasto francuskie znajdziemy dziś w każdym supermarkecie, podobnie jak liczne odmiany jesiennych jabłek prosto z polskich sadów. Takie ciastka doskonale sprawdzą się jako słodkie śniadanie czy podwieczorek. Będą również niezawodnym ratunkiem w sytuacjach awaryjnych, np. podczas wizyty niezapowiedzianych gości. Podejrzyjcie przepis Małgosi i do dzieła!

Pieczone jabłka z cynamonem – obowiązkowy klasyk na chłodne, jesienne wieczory. Rozgrzewająca i zdrowa przekąska, którą dodatkowo wzbogacić można siekanymi migdałami, jak w przepisie Kasi, lub innymi ulubionymi dodatkami. To jeden z lepszych przykładów na to, że deserowe podejście do jabłek nie musi wcale oznaczać, że mają one być wyłącznie dodatkiem! Do pieczenia najlepiej nadają się jesienne jabłka o ziarnistym miąższu, np. odmiana Paulared.

Jabłka pod kruszonką – oryginalny sposób na ciepły jesienny smakołyk, w którym to ciasto stanowi jedynie słodki dodatek. Koniecznie mocno kwaskowate, zapiekane w piekarniku jabłka doskonale komponują się ze słodką, maślaną i chrupiącą kruszonką, doprawioną solidną szczyptą cynamonu. Przepis Basi i Julki z pewnością przekona Was do deserów, w których to jabłka grają pierwsze skrzypce. 

Jabłka w cieście naleśnikowym – interesująca propozycja dla wielbicieli jabłkowych deserów, którzy nie mają w domu piekarnika. Przyrządzicie je bez pieczenia, dosłownie w kilka chwil! Grube plastry owoców usmażone w naleśnikowym cieście najlepiej smakują prosto z patelni, posypane cukrem pudrem. Jako ciepłe, słodkie śniadanie podbiją serce każdego małego niejadka. Sprawdźcie przepis Joasi i przekonajcie się, jakie to proste!

Jesienne bomby witaminowe

Podawanie jabłek „na słodko” jako dodatku do ciast i deserów, choć ma wielu zagorzałych zwolenników, to oczywiście niejedyny i wcale nie najzdrowszy sposób na wykorzystanie tych owoców w jesiennym menu. Takie słodkości są wprawdzie znacznie zdrowsze niż te, w których owoce zastąpione są czekoladą, pamiętajmy jednak, że jabłka poddane obróbce termicznej tracą wiele ze swoich prozdrowotnych właściwości. Te zaś można wymieniać bez końca! Poza drogocenną w okresie jesienno-zimowym witaminą C, jabłka zawierają również witaminy A, B1, B2, B3, B6, B9, E i K. Są bogate w magnez, potas, fosfor, sód, żelazo, cynk, wapń oraz kwas foliowy. Duża ilość zasadowych soli mineralnych pomaga regulować procesy odkwaszania organizmu. Jako źródło błonnika pokarmowego wspomagają prawidłową pracę jelit i korzystnie wpływają na regulację procesów trawiennych. Dzięki wysokiej zawartości antyoksydantów i pektyn jabłka mają silne właściwości detoksykacyjne, a także skutecznie ograniczają wchłanianie cholesterolu, zapobiegając miażdżycy i zawałom serca. Do najzdrowszych należą odmiany jesienne, które charakteryzują się wyjątkowo korzystnym stosunkiem ilości cukrów do kwasów organicznych. Jednak pełnię swoich dobroczynnych dla zdrowia właściwości jabłka zachowują w formie nieprzetworzonej, przede wszystkim termicznie. Oto najlepsze sposoby na takie wykorzystanie jesiennych jabłek w codziennym menu:

Świeżo wyciskane soki, owocowe koktajle i gęste smoothies

To prawdziwe bomby witaminowe. Jesienią szczególnie powinniśmy zadbać o wzmacnianie odporności organizmu, najlepiej wprowadzając do codziennej diety właśnie owocowe napoje domowej produkcji, w których jabłka są pozycją obowiązkową! Doskonale komponują się z innymi owocami, a zawarte w nich kwasy jabłkowe i cytrynowe sprawiają, że witaminowe mikstury stają się wyjątkowo aromatyczne i orzeźwiające. Jabłka świetnie smakują również w towarzystwie warzyw, zwłaszcza pietruszki, marchewki i buraków. Do przygotowania soków i koktajli nadają się wszystkie jesienne odmiany o soczystym miąższu. Doskonale w tej roli sprawdzi się antonówka, słodko-kwaśny Lired o charakterystycznym korzennym aromacie lub Priam – zyskująca coraz większą popularność odmiana o wyjątkowo orzeźwiającym smaku. Jeśli zależy nam na nieco słodszych nutach smakowych wybierzmy jabłka Paulared lub popularne Szampiony. Typowo jesienne koktajle z jabłek można śmiało przyrządzać:

• z użyciem mleka – jak proponują Dorota czy Natalia. W takiej wersji mają bardziej deserowy charakter, a zestaw witamin i minerałów zostaje wzbogacony o drogocenny wapń. Mleczne koktajle jabłkowe z pewnością przypadną do gustu dzieciom;
• miksując je z innymi owocami i warzywami, wzmacniającymi odporność organizmu – jak w przepisie Olgi Smile na koktajl z jabłek wzbogacony o szpinak i świeży imbir. Tak przygotowany napój to dosłownie bomba witaminowa – zdrowa i rozgrzewająca propozycja na jesień! 

Sałatki i surówki

Doskonały i niezwykle zdrowy sposób na poznanie jesiennych jabłek w wytrawnej odsłonie. Do sałatek i surówek najlepiej nadają się odmiany o twardym miąższu, które nie rozpadną się podczas mieszania. Krojone i tarte jabłka warto skropić odrobiną soku z cytryny, co zahamuje proces utleniania i zapobiegnie brązowieniu owoców. Powszechnie znane i lubiane jest łączenie ich z tartą marchewką lub wykorzystanie jako dodatku do surówki z czerwonej kapusty. Zachęcamy jednak do mniej oczywistych połączeń smakowych, które odsłonią przed Wami nowe oblicze tych pozornie pospolitych, jesiennych owoców! Szczególnie polecamy wypróbować:

• sałatkę z porem i jabłkiem według przepisu Joli – dla wszystkich, którzy cenią tradycyjne podejście do kuchni i nie wyobrażają sobie sałatki bez odrobiny majonezu;
• sałatkę z jabłkiem, burakiem i dressingiem orzechowym – wyjątkowo smakowitą i intrygującą propozycję Michała dla prawdziwych koneserów wytrawnej kuchni.

Jesienne przetwory

Niezawodny patent na to, by cieszyć się smakiem i prozdrowotnymi właściwościami jesiennych jabłek przez cały rok! Przygotowanie domowych przetworów nie jest przesadnie skomplikowane, choć wymaga czasu. Warto jednak poświęcić kilka deszczowych wieczorów i przygotować solidne zapasy. Z jesiennych odmian koniecznie przygotujcie:

• sok jabłkowy na zimę – dobrze mieć go zawsze pod ręką na wypadek przeziębień i spadków odporności. Zimą może służyć jako dodatek do rozgrzewającej herbaty z imbirem. Latem będzie świetną bazą dla mrożonej herbaty lub owocowej lemoniady. Polecamy wypróbować sprawdzony, domowy przepis Anny;
• jabłka w słoiku – obowiązkową pozycję na liście jesiennych przetworów! Na ich przygotowanie wystarczy jeden wieczór, a najlepszą szarlotkę z antonówką będziecie mogli serwować niezależnie od pory roku. Przygotowane według przepisu Beaty będą również świetnym dodatkiem do lodów i zdrowych deserów z twarożku; 
• ocet jabłkowy – nawet jeśli to ostatnia rzecz, jaka przychodzi Wam do głowy na myśl o jesiennych przetworach. Późne odmiany jabłek, ze względu na swój winny aromat i słodko-kwaśny posmak, najlepiej nadają się do jego przygotowania. Ocet jabłkowy domowej roboty to niezastąpione źródło potasu i niezawodny sposób na problemy trawienne, a przy okazji kluczowy składnik wielu potraw.

Pamiętajmy, żeby nie marnować resztek z jabłek! Skórki i gniazda nasienne to równie wartościowe części jesiennych owoców. Najwięcej drogocennych pektyn i witaminy C znajduje się właśnie w skórce jabłka. Obierki można śmiało wykorzystać do produkcji smoothies i gęstych koktajli, a także jako dodatek do drinków oraz ciepłych napojów. Gorąca herbata przygotowana z dodatkiem skórek z jabłek ma właściwości lecznicze, zwłaszcza przy stanach zapalnych gardła i jamy ustnej. Zblendowana z resztek pulpa jabłkowa jest świetnym zagęstnikiem zup-kremów, idealnie komponuje się z burakiem i pietruszką. Resztki jabłek z sokowirówki czy wyciskarki do owoców można też wykorzystać do produkcji popularnych „kulek mocy” – wyjątkowo zdrowych zamienników słodkich ciastek i batonów. Rozdrobnione na gładką masę pozostałości wystarczy zmieszać z posiekanymi daktylami, ulubionymi orzechami i wiórkami kokosowymi, a następnie uformować w kulki i obtoczyć w kakao. Polecamy również wypróbować świetny przepis Magdy na ciasto z resztek z sokowirówki. Wykorzystajmy jesienne dobrodziejstwa natury do cna. Kolejny sezon dopiero za rok!