Co dobrego dla zdrowia przynoszą świąteczne potrawy?

· ·
Co dobrego dla zdrowia przynoszą świąteczne potrawy?

Wieść gminna niesie, że w święta trzeba się najeść. Co prawda nie zawsze ma to przyjemne konsekwencje, jednak tradycyjne (w szczególności wigilijne) potrawy z naszego kraju są całkiem zdrowe i wbrew pozorom, na tle dań popularnych u innych narodów Europy, niezbyt kaloryczne. Cała sztuka polega na tym, aby najeść się mądrze. W posiłkach, które zwykle lądują na naszych bożonarodzeniowych stołach, znajdziemy moc prozdrowotnych składników odżywczych, jeśli więc odrobinkę się postaramy, dbając o jakość wykorzystywanych produktów i ich odpowiednią obróbkę, będziemy w stanie zaserwować sobie i najbliższym prawdziwą ucztę dla ciała i (świątecznego) ducha.

Przeczytajcie, jakie pyszności, mające pozytywny wpływ na nasze zdrowie, zwyczajowo wcinamy w Boże Narodzenie. Pora na usprawiedliwienie świątecznej rozpusty 

Zakwasy pijmy na zdrowie

Zakwas jest naturalnie fermentowanym, probiotycznym napojem, którego składniki odbudowują naturalną florę bakteryjną jelit, poprawiają przemianę materii i obniżają cholesterol, wzmacniają odporność i dodają energii. Wyobrażacie sobie produkt lepiej trafiający w potrzeby organizmu w okresie, powiedzmy, świąteczno-zimowym? Bakterie kwasu mlekowego zawarte w zakwasie pomogą nam w trawieniu (oraz uniknięciu wzdęć i niestrawności) podczas rodzinnych posiłków. Pobudzą też układ odpornościowy do walki z drobnoustrojami, na których inwazję jesteśmy narażeni o tej porze roku, szczególnie w ostatnich latach, kiedy pogoda płata nam figle, zmieniając się jak w kalejdoskopie.

Zakwasy w święta konsumujemy w dwóch wersjach. Zakwas buraczany, czyli napój, którym zaprawiamy tradycyjny barszcz, możemy pić również jako samodzielny drink, najlepiej na czczo – typowo „dla zdrowotności”. Pamiętajmy, aby zakwas do barszczu dodawać na samym końcu gotowania i nie doprowadzać go do wrzenia, co spowodowałoby utratę jego korzystnych właściwości. Z drugiej strony mamy zakwas żytni lub gryczany, produkowany z mąki – raczej nie znajdzie się odważny, który spróbowałby takiego zakwasu na surowo – z niego stworzymy pyszny żurek bądź upieczemy chleb.

Kiszonki na lekki brzuszek

Najpopularniejszą kiszonką, prawdziwą królową Wigilii, jest bez wątpienia kapusta kiszona. Dlaczego tak uważamy? Wystarczy policzyć, ile tradycyjnych dań ma w swoim składzie tę kiszonkę – zaczynając od uszek, przez pierogi i paszteciki drożdżowe, kończąc na kapuście z grzybami jako przystawce, a to tylko najpopularniejsze potrawy, które można spotkać w polskich domach. Co więcej, kapusta nie odpuszcza, i jest z nami także w Święta, w postaci aromatycznego bigosu. A czy kapusta wybacza?

Nie wiemy, co myśli kiszona kapusta, ale z pewnością pomaga ciału wybaczyć nam wiele, jeśli chodzi o świąteczne objadanie się. Biała kapusta jest niskokaloryczna i ma niski indeks glikemiczny, zawiera za to sporo błonnika, który zapewnia długotrwałe poczucie sytości i obniża cholesterol. Jest również źródłem witamin A, B, C i K oraz wielu minerałów, spośród których warto wymienić chociażby wapń, potas, magnez i fosfor. Pozytywnie działa też ma układ krwionośny2. Wróćmy jednak do korzyści dla naszych brzuchów – w tej kwestii ogromne znaczenie ma proces fermentacji kapusty, czyli jej kiszenie. Podobnie jak w przypadku zakwasów, bakterie powstające w kiszonej kapuście, działają korzystnie na trawienie i właściwy skład flory bakteryjnej żołądka i jelit. Więcej na ten temat możecie przeczytać w artykule na temat kiszonek, który pojawił się na naszym blogu w październiku.

Bakalie nie tylko dla podniebienia

Bakalie, czyli orzechy, nasiona i suszone owoce pojawiają się w wielu świątecznych przepisach. Ze względu na właściwości odżywcze powinny być stałym elementem codziennej diety, a Boże Narodzenie jest doskonałym momentem, aby się w nich rozsmakować.

Mak, choć niepozorny, jest pełen dobroczynnych składników, podobnych do tych, które znajdziemy w orzechach. Jest źródłem dużych ilości wapnia (jest go tam aż 7 razy więcej, niż w mleku!), magnezu, miedzi, cynku i potasu, potężnej dawki witamin z grupy B (również kwasu foliowego) oraz A, C, E i D3. Orzechy i mak są skarbnicą drogocennych, zdrowych tłuszczy, przede wszystkim omega-3 i omega-6, które obniżają cholesterol i zapobiegają miażdżycy. Kwasy omega wykazują też pozytywny wpływ na zdrowie i wygląd skóry (oraz włosów) – odżywiają i pomagają odbudować naturalną barierę lipidową, która ma za zadanie chronić skórę przez oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Różnego rodzaju orzechy, między innymi włoskie, oraz migały i mak podjadamy w Święta w licznych ciastach, oraz w staropolskim daniu wigilijnym – kutii.

Suszone owoce znajdziemy natomiast w kompocie wigilijnym, wobec którego mało kto pozostaje obojętnym – najczęściej kocha się go lub nienawidzi. Warto jednak dać mu szansę, ponieważ pijąc kompot z suszu, dostarczamy sobie solidną porcję przeciwutleniaczy! Poza tym dodatkowo pobudza on nasze trawienie. Lekki brzuszek gwarantowany!

Miód, czyli płynne złoto

Walorów zdrowotnych miodu nie trzeba nikomu przedstawiać. My jednak pokrótce to zrobimy. Jego składniki mają szerokie działanie przeciwbakteryjne, a więc pomagają zwalczać różnego rodzaju drobnoustroje. Czyni to miód jednym z najlepszych naturalnych antybiotyków. W miodzie znajdziemy także kompleks witamin i minerałów oraz między innymi acetylocholinę, która wzmacnia serce i usprawnia jego pracę. Dobrze jest jeść go na surowo, lub dodając do ciepłej – lecz nie gorącej – herbaty, bo tylko wtedy zachowuje pełnię swoich właściwości. Nie możemy jednak zapominać o tym, że nawet miód stosowany do słodzenia ciast przynosi pewne korzyści dla organizmu – stanowi zdrowszą alternatywę białego cukru.

Ryby wpływają na zdrowie

Ryby wędzone, surowe, duszone, smażone są przede wszystkim bogatym źródłem kwasów omega-3, które obniżają ciśnienie krwi i poziom trójglicerydów oraz wspomagają procesy myślowe – poprawiają pamięć i koncentrację, zapobiegają depresji. Nienasycone kwasy tłuszczowe mają duży wpływ nie tylko na funkcjonowanie organizmu, ale też na skórę, włosy i paznokcie, a to oznacza, że podczas wigilijnej uczty fundujemy sobie zdrowie i piękny wygląd. Czego chcieć więcej od pysznej, wykwintnej kolacji? Dodatkowo w rybach znajdziemy porządną dawkę pełnowartościowego, dobrze przyswajalnego białka, a także jod, selen i fosfor oraz witaminy grupy B.

Aby nie zamienić ryb w ciężkie dania pełne tłuszczów trans, unikajmy smażenia w panierce. Dobrym rozwiązaniem będzie upieczenie ulubionej ryby w piekarniku. Jeszcze lepsze dla zdrowia będzie jedzenie ryb marynowanych, bo w ten sposób nie tracimy ich niesamowitych właściwości podczas obróbki cieplnej. Zdecydowanie najpopularniejszą w Polsce rybną przekąską na Wigilię i bożonarodzeniowy posiłek są marynowane śledzie. Aby wycisnąć z tego dania jak najwięcej korzyści dla zdrowia, wybierajmy te przygotowywane w oleju. Oczywiście istotne będzie, jaki rodzaj tłuszczu został wykorzystany do ich przyrządzenia, ponieważ również w nim znajdziemy sporo prozdrowotnych składników. Ale o tym przeczytacie już w następnym punkcie naszego artykułu.

Olej wolne rodniki

Oleje są najlepszym nośnikiem smaku, ale też dostarczają korzystnych dla zdrowia składników odżywczych – nie sposób wymienić ich wszystkich. Są pełne nienasyconych kwasów tłuszczowych – o niezwykłym działaniu kwasu omega-3 pisaliśmy powyżej. Znajdziemy w nich również witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Warto podkreślić zalety między innymi witaminy E, która ma właściwości antyoksydacyjne, a więc jest witaminą młodości – usuwa z organizmu wolne rodniki, nie dając im szans na spowodowanie chorób i przyspieszenie starzenia.

W których daniach świątecznych znajdziemy dobre oleje? Na pewno nie mamy na myśli tłuszczy wykorzystywanych do smażenia – tych starajmy się wystrzegać. Oleje takie jak olej lniany, olej konopny, rzepakowy i inne są doskonałym uzupełnieniem dań na zimno, takich jak marynowane śledzie oraz różnego rodzaju sałatki, na czele z tradycyjną jarzynową – olej jest przecież jednym z głównych składników majonezu. Z tego względu warto nie rezygnować z tego ostatniego na rzecz jogurtu, gdy chcemy sałatkę odchudzić. Najlepiej będzie połączyć te oba składniki w proporcji pół na pół. Uzyskamy dzięki temu lekką, a jednocześnie wypełnioną po każdy kęs prozdrowotnymi składnikami, świąteczną przekąskę.

W mięsie siła

Na koniec nie zapominamy też o mięsie. To jedyny z opisywanych przez nas dziś składników, który na czas Wigilii ustępuje pola rybom i potrawom warzywnym, aby dumnie powrócić w pierwszy dzień Świąt i zdominować nasze stoły. Trudno bowiem znaleźć bożonarodzeniowe danie główne, które nie zawierałoby mięsa.

Ale, ale! Oczywiście wegańskie święta są możliwe! Specjalnie dla Was przygotowaliśmy przewodnik po roślinnej kuchni idealnej na Wigilię i Boże Narodzenie. Dowiecie się z niego, jak dobrze ugościć wegan w te wyjątkowe dni i dlaczego nie rybą! Przeczytaj: Wegańska Wigilia na naszym blogu.

Powróćmy tymczasem do mięsa. Jakie korzyści zdrowotne przynosi? Przede wszystkim dostarcza nam białek, które są budulcem naszych mięśni, węglowodanów złożonych i tłuszczy. Jedząc je, zaopatrujemy organizm w dobrze przyswajalne żelazo, dzięki któremu chronimy się przed wystąpieniem anemii, a także cynk i fosfor, miedź, magnez i siarkę oraz witaminy z grupy B.

Aby mięso było zdrowe, musi być dobrej jakości. O tym, jakie czynniki mają na nią wpływ, mogliście już u nas przeczytać – w artykule o wołowinie. Niezmiernie ważny jest też sposób przygotowania potrawy. Na szczęście polska tradycja pełna jest przepisów na duszone i pieczone mięsa, także w świątecznych wersjach. Ze schabu przyrządzimy roladę faszerowaną, na przykład wędzonymi śliwkami, a z wieprzowiny przepyszną pieczeń rzymską z jajkiem.

Planujecie pozwolić sobie na odrobinę kulinarnego szaleństwa na Gwiazdkę? My w Pora na Pola owszem! Wiedząc, jakie korzyści przynoszą tradycyjne świąteczne potrawy, kompletnie nie mamy wyrzutów sumienia! Grunt, by było zdrowo, lekko i naturalnie. A żeby zmieścić się w wymarzoną kreację, gdy przyjdzie pora na sylwestrową zabawę, każdy świąteczny poranek zaczniemy od szklanki pysznego zakwasu. Kto z nami wzniesie toast na zdrow… dla zdrowia?

Bibliografia:

1. http://promujemyzdrowie.com.pl/zakwas-buraczany-prosta-recepta-na-dlugie-zycie/ [dostęp: 6.12.2019]

2. http://www.odzywianie.info.pl/przydatne-informacje/artykuly/art,kapusta-kalorie-wartosci-odzywcze-i-ciekawostki.html [dostęp: 6.12.2019]

3. https://www.ekologia.pl/styl-zycia/zdrowa-zywnosc/mak-przyprawa-wlasciwosci-wartosci-odzywcze-i-zastosowanie-maku,23055.html [dostęp: 6.12.2019]

Zaloguj się lub zarejestruj, aby dodawać komentarze